Nazwa forum

nie wiem ale wydaje mi się że oba tematy:)

Ok. Dziękuję.

Jak chodzi o notatki - niestety, wciąż nie mam maila ... wysłałem już dwa przypomnienia - bez odpowiedzi - niestety, trzeba będzie korzystać z wujka google i cioci wikipedii

Marcin

Witam

Pani profesor wysłała mi materiały, więc zgodnie z tym co pisałem wcześniej, wszystko zamieszczam na forum :

Starożytny Egipt

Architektura
     Materiałem budowlanym starożytnego Egiptu są: ił nilowy, glina, drewno i kamień. Reprezentacyjne budowle Egiptu to: świątynia, budowle grobowe (w tym piramidy, grobowce skalne i mastaby) pałace faraona. Architektura ma charakter monumentalny tzn. potężny i masywny. W budownictwie pojawia się kolumna początkowo jako czworograniasty filar. Z czasem, poprzez ścięcie krawędzi otrzymuje przekrój ośmioboczny. Dalsze ścinanie krawędzi daje w efekcie przekrój koła. Kolumna rozszerza się ku dołowi a w części głowicy zdobiona jest motywami roślinnymi.
Dużą rolę w architekturze Egipskiej odgrywał kolor. Wizerunki, hieroglify, ornamenty ścian i słupów  nasycone były kolorami (polichromowane) silnie kontrastującymi ze sobą.
        Pierwsze grobowce były podziemnymi komorami wyłożonymi cegłą lub drewnem. Nieco później pojawia się grób naziemny jako blok o nieco pochyłych ścianach.- mastaba.
Piramida była grobowcem faraona. Jest to ostrosłup prosty na podstawie kwadratowej. Występowały też piramidy schodkowe i łamane. Przykładem omawianych grobowców są piramidy w miejscowości Giza.
Świątynia egipska budowana była z kamienia a nawet częściowo drążona w skale. Poprzedzał ją wielki dziedziniec otoczony murem, do którego wiodło wejście pomiędzy dwiema potężnymi, ściętymi wieżami tzw. pylonami. Wejścia do świątyni strzegły potężne, kamienne posągi.

Rzeźba

        W rzeźbie egipskiej istniał kanon czyli swoisty sposób ukazywania człowieka. Postać przedstawiana była w pozycji siedzącej lub stojącej statycznie.
Postać stojąca miała lekko wysuniętą stopę, ręce opuszczone wzdłuż ciała i wyprostowaną sylwetkę. Postać siedząca posiadała złączone stopy, dłonie umieszczone na kolanach i również wyprostowaną sylwetkę. Bogowie egipscy często przedstawiani byli z głowami zwierząt lub ptaków.
Sfinks był przedstawienie postaci leżącego lwa z ludzką głową. Takie rzeźby ustawione były po obu stronach drogi prowadzącej do piramid.

Malarstwo.

        W starożytnym Egipcie przedstawiano malowidła w charakterystycznym układzie pasowym. Malowidła te przedstawiały bogów, faraona a często również ludzi wykonujących różne prace. Zdobione były hieroglifami. Malowidła te pokrywały ściany pałaców i komór grobowych. Do dnia dzisiejszego są źródłem informacji dla badaczy.

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja uważana jest za kolebkę cywilizacji zachodniej. Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia, nauka zostały za pośrednictwem Rzymian przekazane Europie i wywierały na jej mieszkańców ogromny wpływ w różnych okresach dziejów. Wyróżniamy kilka okresów rozwojowych w starożytnej Grecji : archaiczny, klasyczny i hellenistyczny.

Architektura

Omawiając architekturę starożytnej Grecji koncentrujemy się na świątyni. Elementem charakterystycznym w budownictwie greckim jest kolumna. Istniały trzy porządki kolumn greckich: dorycka, jońska i koryncka. Kolumna była elementem nośnym. Składała się z bazy, trzonu i dekoracyjnej głowicy.
Na kolumnach w świątyni greckiej spoczywał fryz i gzyms – dwa pasy zdobione czasem płaskorzeźbą. Dwuspadowy dach wydzielał trójkątne pole zwane tympanonem.

Akropol to wapienne wzgórze, na którym w przeszłości zbudowany był kompleks świątyń poświęcony różnym bogom. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje Partenon – świątynia której fryz zdobiony był płaskorzeźbami wykonanymi przez znanego rzeźbiarza – Fidiasza.
Inną budowlą na Akropolu był Erechtejon. W tej świątyni miejsce kolumn zajęły posągi kobiece tzw. kariatydy.

Teatr grecki to kolejna ważna budowla.
Pierwsze greckie teatry znajdowały się pod gołym niebem, przeznaczone były dla dużej widowni. Budowano je wykorzystując warunki naturalne, na zboczach gór. Teatry były budowane z kamienia. Widownię dzielono na sektory, co ułatwiało przemieszczanie się publiczności.

Ze względu na zainteresowanie sztuką, teatrem i filozofią oraz troską o piękno ciała grecy budowali też biblioteki i stadiony sportowe (np. w Olimpii stąd nazwa zawodów „Olimpiady”)

Rzeźba

W rzeźbie greckiej również istniał kanon czyli specyficzny sposób ukazywania człowieka. Była to postać stojąca, z lekko ugiętą w kolanie nogą i ręką wspierającą się na lasce lib innej podporze. Przeciwległa noga i ręka były proste stąd też ciało ułożone było w sposób nazywany „esowatym”(lekki kształt litery S)
Początkowo rzeźba grecka była statyczna. W późniejszym okresie człowiek przedstawiony jest w ruchu np. Dyskobol którego autorem jest Myron.

Malarstwo
W Grecji rozwinęła się ceramika. Greckie malarstwo znamy z waz, które zdobiono scenami figuralnymi i elementami geometrycznymi. Stosowano kolor czarny i czerwony stąd też określenie „malarstwo czarno i czerwonofigurowe”.

Starożytny Rzym

Rodzaje budowli rzymskich: świątynie, amfiteatry, termy, akwedukty, łuki triumfalne, cyrki, gimnazjony.

Architektura rzymska ukształtowała się w znacznej mierze pod wpływem architektury hellenistycznej oraz architektury etruskiej. Pierwsze rzymskie świątynie powstały podczas panowania etruskich królów, to wtedy Rzymianie nauczyli się odlewać brąz, wypalać terakotę, poznali konstrukcje łukowe i sklepienia. Wpływom greckim Rzymianie zawdzięczają zaś porządek koryncki, sami wykształcili porządek kompozytowy. Wynalezienie cementu produkowanego z wapna i popiołów wulkanicznych, wody i drobnych kamieni pozwoliło na opanowanie techniki wyrobu zapraw, tynków. Opanowana w II w. p.n.e. umiejętność wypalania cegły przyczyniła się do przełomu w sztuce rzymskiej. W tym czasie (przed okresem cesarstwa) zakładane miasta miały siatkę ulic przecinających się pod kątem prostym, brukowane ulice, kanalizacje. Domy budowane były w oparciu o wzory greckie, posiadały atrium i perystyl, budowane też wille, a w miastach powstawały kamienice czynszowe (tzw. insula) mieszczące sklepy i warsztaty na parterze, mieszkania na wyższych kondygnacjach. Z tego okresu zachowały się akwedukty i drogi rzymskie (np. via Appia i Aqua Appia), urządzenia kanalizacyjne (Cloaca Maxima), mosty (Most Fabrycjusza w Rzymie), budowle użyteczności publicznej: kuria,bazylika, termy, cyrki (np. rzymski Circus Maximus). Przykładem budownictwa sakralnego była niezachowana świątynia Jowisza Najlepszego Największego, zbudowana w porządku toskańskim.
Okres republiki, to rozwój urbanistyki i architektury. Miasta otaczano murami obronnymi z bramami, wieżami, rozbudowano akwedukty i system kanalizacyjny. Przebudowano Rzym (Pole Marsowe, Forum Romanum. Wzdłuż dróg powstawały nekropolia. Powstały mauzolea, np. Mauzoleum Hadriana, katakumby. Budowano okazałe pałace (Złoty Dom Nerona, pałac Flawiuszów). Powszechniejsze stało się stosowanie kopuł – Panteon w Rzymie. Budowle powszechnego użytku też przybrały monumentalne rozmiary, np. amfiteatr Koloseum ( amfiteatr był czysto rzymskim wynalazkiem), teatry, termy Karakalli. Powstawały też łuki triumfalne. Na podbitych terenach zakładano stałe obozy wojskowe (castrum romanum), które dały początek licznym miastom.
Architektura rzymska wywarła duży wpływ na rozwijającą się architekturę wczesnego chrześcijaństwa i bizantyjską.
Rzeźba

Rzeźba rzymska to głównie kamienne popiersia, które przedstawiane były w sposób realistyczny.

Malarstwo

W starożytnym Rzymie wykonywano malowidła iluzjonistyczne, które znamy z odkrytych po wybuchu Wezuwiusza domów pompejańskich.

Mozaika – układanka z barwnych minerałów na zaprawie murarskiej stosowana była na ścianach budowli oraz na posadzkach gdzie tworzyła kompozycje geometryczne.

Średniowiecze

Tło epoki: wpływ religii chrześcijańskiej na różne dziedziny życia, modlitwa, pokuta, asceza, rycerstwo, powstawanie szkół wyższych.

Romanizm

Architektura

Materiałem budowlanym w analizowanych budowlach był kamień.
Romanizm omawiamy na przykładzie kościoła, w którym w tym okresie historycznym występowały grube mury i niewielkie otwory okienne zakończone półkoliście. Podobnie zakończone były drzwi kościoła romańskiego. Na ścianie frontalnej umieszczony był portal prowadzący do nawy głównej i do naw bocznych.
Plan kościoła romańskiego to plan krzyża łacińskiego z nawą główną i nawami bocznymi. Jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadało jedno przęsło naw bocznych.
Sklepienie romańskie to sklepienie kolebkowe. Z przecięcia sklepień kolebkowych powstało nowe sklepienie – krzyżowe.
Kościół romański posiadał wolno stojącą wieżę. Z czasem stawiano takich wież więcej. Umiejscowione były przy wejściu do kościoła oraz przy prezbiterium.
Nawa główna prowadziła do nawy poprzecznej zwanej transeptem. Prezbiterium otoczone było półkolistą absydą.
Sposób budowania kościoła – gdy wszystkie nawy są jednakowej wysokości nazywamy systemem halowym.
Jeśli nawa główna jest wyższa od naw bocznych – mówimy o systemie bazylikowym.
Przykładami budowli romańskich w Polsce jest: kościół NMP w Inowrocławiu, kościół św. Andrzeja w Krakowie oraz opactwa np. Cystersów.
W architekturze romańskiej spotykamy kościoły i kaplice na planie centralnym tzn na planie koła np. rotunda św. Prokopa w Strzelnie.
We wnętrzach kościołów romańskich spotykamy kolumnę, która podobnie jak i ściany budowli zdobiona jest płaskorzeźbami scen ze Starego i Nowego Testamentu.

Rzeźba
Materiałem rzeźbiarskim jest w romanizmie drewno i kamień. Tematyka związana jest z religią i ma charakter katechizujący. Najczęściej spotyka się wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego oraz Maryję z Dzieciątkiem na ręku. Rzeźba podporządkowana jest tzw. prawu ram, tzn. występuje w wyznaczonych przez architekturę polach np. niszach, tympanonach itp. W Polsce na uwagę zasługuje dzieło sztuki ludwisarskiej ,czyli odlane z brązu Drzwi Gnieźnieńskie do baptysterium w katedrze w Gnieźnie. Dwuskrzydłowe drzwi przedstawiają płaskorzeźbę składającą się z 18 scen opowiadających o męczeńskim życiu i śmierci św. Wojciecha. Całość otoczona jest dekoracyjną bordiurą

Malarstwo
Dzieła sztuki malarskiej występują w tym okresie na ścianach i tympanonach kościołów.
Innego rodzaju malowidła zdobią księgi o tematyce religijnej: modlitewniki, żywoty świętych, psałterze. Księgi te przepisywane były przez mnichów ręcznie. Mnich przepisujący teksty nazywany był skrybą ,a malowidła wykonywał iluminator. Tekst zazwyczaj rozpoczynał się inicjałem.



Sztuka gotycka.

Gotyk rozpoczął się w różnych krajach Europy w XII/XIII w. i przez jakiś czas współistniał ze stylem romańskim. Jego koniec przypada na wiek XV. W architekturze charakteryzował się stosowaniem cegły ,jako materiału budowlanego, strzelistymi, wysokimi wieżami kościołów oraz łukiem ostrym występującym w oknach i portalach.
Ze względu na konstrukcje kościołów gotyckich konieczne stało się wzmocnienie konstrukcji budowli przez zastosowanie systemu luków oporowych i szkarp. Świątynie budowane są w tym czasie zarówno w systemie bazylikowym i halowym . Spotykane w romanizmie sklepienie krzyżowe uzyskało wzmacniające żebra kamienne lub ceglane oraz nazwę: sklepienie krzyżowo-żebrowe. Rozbudowując wyżej wymienione sklepienie uzyskano sklepienie siatkowe, gwieździste, kryształowe.
Rzutem poziomym kościoła nadal pozostanie plan krzyża łacińskiego znacznie w gotyku rozbudowany przez dodanie szeregu bocznych kaplic. Jednemu przęsłu nawy główniej odpowiadały w tym czasie dwa przęsła nawy bocznej. Prezbiterium kościoła również rozbudowano przez dodanie całego wieńca bocznych kaplic. Cechą charakterystyczną gotyckiego kościoła jest potężne, okrągłe okno witrażowe umieszczane nad chórem tzw. rozeta. Inne okna otrzymują wykonany z kamienia podział otworu okiennego na dekoracyjne elementy wypełnione witrażem. Taką koronkową konstrukcję okienną nazywamy maswerkiem.
Budowle gotyckie są wertykalne ,czyli posiadają liczne elementy i linie pionowe.
Oprócz budowli sakralnych spotykamy fortyfikacje obronne miast: mury obronne, baszty.
Przykłady budowli w Polsce: Kościół NMP w Krakowie, kościół NMP w Gdańsku, Katedra w Tarnowie, Kościół św.Jakuba w Sandomierzu , Katedra na Wawelu, Zamek w Licbarku Warmińskim.
W Europie: Katedra Notre Dame w Paryżu, Katedra w Kolonii.

Rzeźba
Materiałem rzeźbiarskim jest drewno i kamień. Tematyka religijna.

Malarstwo
Malowidła ścienne i tablicowe. Sztuka wciąż jest anonimowa i związana z tematyką religijną.





Odnośnie prac kontrolnych ... jeden jest o sztuce mezopotamii a drugi?? Niestety gdzieś mi się posiały notatki ;/